Қазақстанда Ұлттық мұрағаттарды цифрландыру және олардың материалдық базасын нығайту жоспарлануда

Құжат "Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы" Заңның тәжірибелік-конструкторлық және қала құрылысы құжаттамасын, қолданылу аясын кеңейтеді.

Құжат "Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы" Заңның тәжірибелік-конструкторлық және қала құрылысы құжаттамасын, қолжазбаларды, суреттерді, сызбаларды, күнделіктерді, хат-хабарларды, мемуарларды қоса отырып, мұрағаттық құжаттарды, оның ішінде жеке құрам бойынша, Ұлттық мұрағат қорының құрамын қалыптастыру, сақтау және пайдалану саласындағы ұғымдық аппараттарын, қолданылу аясын кеңейтеді.

Бұдан басқа, Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының сақталуын және жеке құрам бойынша заңды тұлғалар мен заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметпен айналысатын азаматтардың аудиовизуалды құжаттардың міндетті данасын мемлекеттік қаражат есебінен аудиовизуалды құжаттаманы жасауға, таратуға және таратуға қатысатын барлық заңды тұлғалардың тапсыруын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді көздейтін норма енгізіледі.

Заң жобасы сондай-ақ үшінші тұлғаларға мәліметтерді сұрату кезінде мұрағат қорларында бар азаматтардың жеке өмірінің құпиясын қамтитын Дербес деректер мен мәліметтерді қорғауды қамтамасыз етуді, құжаттарды Ұлттық мұрағат қорының құрамына жатқызу, оларды сақтау, мұрағат құжаттарына меншік құқықтарын, оның ішінде заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру не тарату, сондай-ақ мемлекеттік мұрағатқа беру тәртібін нақтылауды бекітеді.

Сонымен қатар мұрағат саласындағы уәкілетті органға мынадай функцияларды беру көзделеді:

• мемлекеттік мұрағаттарға "Ұлттық" мәртебесін беру;
• мемлекеттік мұрағат ғимараттарын салуға, реконструкциялауға және жөндеуге қаржыландыруды жүзеге асыру.

Мемлекеттік мұрағат ғимараттарын салу, реконструкциялау және жөндеу бойынша тапсырыс беруші ретінде әрекет ету бөлігінде жергілікті атқарушы органның функциялары кеңейтілуде.

Мәдениет министрлігі атап өткендей, заң жобасы шешуге бағытталған негізгі міндет – "Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы" Заңның талаптарын қатаң және мүлтіксіз сақтау.

"Ұсынылып отырған өзгерістер Ұлттық мұрағат қорының және жеке құрам бойынша құжаттардың ведомстволық деңгейде сақталуын және мемлекеттік мұрағат қорларында мемлекеттік сақтаудағы құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге, цифрландырылған құжаттардың үлесін ұлғайтуға мүмкіндік береді", – делінген негіздемеде.

Бұл ретте заң жобасы кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғамайды.

Мәдениет министрлігінің мәліметінше, заңның қабылдануы 2029 жылға қарай Ұлттық мұрағат қорының көлемін 3,5% – ға, цифрландырылған құжаттардың үлесін 40% – ға, мұрағат құжаттарын пайдаланушылардың үлесін 3,5%-ға, мемлекеттік мұрағаттардың материалдық – техникалық базасын нығайтуды 35% — ға ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Заң жобасы сондай-ақ "ұлттық" мәртебесін беруге болатын екі республикалық мұрағат қызметкерлеріне әлеуметтік қолдау көрсетуді көздейді.

Республикалық бюджеттен қаржы шығындары: 2025 жылға – 405 018 мың теңге, 2026 жылға – 408 399 мың теңге, 2027 жылға – 411 709 мың теңгені құрайды.

Заң жобасы ҚР Үкіметінің 2024 жылға арналған заң жобалау жұмыстарының жоспары негізінде әзірленді.

Құжат 19 маусымға дейін ашық талқылау үшін Ашық НҚА сайтында орналастырылған.

Сурет: Zakon.kz